Waarom filosofie onmisbaar is voor hoogbegaafden

1. De thema’s:

• Genialiteit, melancholie en depressie: is dat kenmerkend voor elke geest die vooruit loopt en terugkijkt op deze tijd?
• Rusteloosheid, onrust, zoals beschreven dor Ignaas Devisch, te vinden in zijn boek en op zijn Brainwash voordracht (YouTube), waarin “altijd-maar-rustig-willen-zijn” als hoogste goed een flink vraagteken krijgt, en energiek, adhd-achtig gedrag gewoon een kwaliteit mag zijn: er is flink wat te doen dat om mensen-denkwerk en –handen vraagt. En in het verlengde daar van:
• Balans, en dan weer Flow: wanneer ga je er in en er weer uit? Kies je dat of gaat het vanzelf, uit gewoonte?
• Wat is dat, hoe bereik je het. Kunnen filosofen daar iets over zeggen?
• Waarom zijn wij op aarde? Een vraag naar de zin van leven, de bedoeling van hier zijn, of meer persoonlijk: hoe vul je je leven in, hoe vind je zelf een antwoord op die vraag? Daar zullen die levenskunst-filosofen toch wel iets over gezegd hebben?
• Existentialisme, aansluitend bij het vorige. Wat hebben existentialisten te zeggen over leven, de essentie van ons bestaan, de betekenis van leven? De bestaansvragen.
• Esthetiek, de vraag naar schoonheid, naar kunst, naar wat het ons doet, dus in verband met existentialisme, en waarom we schoonheid zoeken, iets mooi vinden, of het alleen in de ogen van de kijken. Kunnen we leren om schoonheid te zien  waar het eerst niet was?

2. Wat is de meest urgente vraag die nu in de wereld beantwoord moet worden, het grootste probleem dat moet worden opgelost?

• Verbondenheid: Hoe leren we dat we allemaal met elkaar verbonden zijn? En hoe kunnen we de mensheid daartoe brengen, dit als belangrijkste punt te maken. In plaats van het economische dat ons lijkt te beheersen. Dus dat we het samen moeten doen. En niet gaat om bijvoorbeeld als succes veel geld te verdienen, niet om dat materialisme als waarde na te jagen.
• Milieu, de aarde, en onze afhankelijkheid daar van, dat wij de aarde naar de kloten helpen. Of zal dat niet zo gauw gebeuren? Gaat de mensheid misschien eerder door wat we aangericht hebben?
• Dat sommige mensen in armoede leven. Dat is een beetje vervelend, heel erg, verschrikkelijk. Die ongelijkheid moeten we aanpakken, oplossen. Verdeling van de welvaart.
• De basis daaronder is dat we ontworteld zijn, onze basis missen, de verbinding met onszelf misen, we zijn onze verbinding met het ecosysteem kwijt, met ons eigen systeem, met de mensheid en het ecosysteem. Dus verbinding ook met mensen, natuur en aarde,met name van de cycli waarvan we een onderdeel uitmaken. Verbinding met alles, met het al. Ook meer voelen, minder denken.

3. Is filosofie daar mee bezig?

Dat kan, de natuurfilosofie, eco-filosofie

Ontologie, dat is zijnsleer, wat zijn de dingen, wat is onze verhouding tot de dingen, ons wereldbeeld, onze verhouding tot alles wat er is?

Wat doet taal daar dan tussen?

Een stroming in de Eco-filosofie, met Timothy Morton, is aan het groeien, aan bekendheid, met Duistere ecologie (2016): voor een logica van de toekomstige co-existentie, en Ecologisch wezen (2018), (Je zou wel eens in een tijd van massale uitroeiing kunnen leven); net vertaald.

Dit is een vervolg of variant van Neo-materialisme, een woord dat niets te maken heeft geld willen verdienen of dingen willen kopen, maar onze kijk naar de werkelijkheid, onze metafysica of ontologie. In de kern, dat wij mensen, ook een deel van de dingen zijn, te zien als machine, onderworpen aan wetmatigheden die we liever ontkennen, misschien alleen maar Verlangensmachines zijn, zoals Deleuze dat zo mooi zegt. Ook dat we net als alle dingen, altijd een onderdeel van een groter geheel en daarin een functie vervullen (al dan niet gewenst, al dan niet bewust), en dat we in steeds andere gehelen, zelfs tegelijkertijd, die andere functies vervullen. We kunnen onszelf dus niet goed los daar van zien.

Te lang hebben we onszelf boven de werkelijkheid gedacht, en bo en de natuur, daarvoor verantwoordelijk. Morton suggereert: schaf het woord natuur af, alsjeblieft. Alle natuur van nu is gecultiveerd, we zijn er een onderdeel van. Er bestaat niet zo iets als de scheiding tussen cultuur en natuur. Wij zijn ook natuur. Mensen zijn altijd natuur aan het veranderen geweest. Het woord schept een misverstand. Wat vaker voor komt. Als je zegt: wij zijn natuur, en ook dat de natuur naar de kloten gaat, dan maken wij onszelf toch kapot.

De klimaatramp heeft zich al voltrokken, is geen toekomst maar een feit. Het smelten van de poolkappen is niet terug te draaien. De vervuiling van de zee ook niet. Misschien nog te remmen. Dat kun je de Wraak der Dingen noemen.

Daar moeten we het mee doen, en daar is een nieuwe manier van denken voor nodig. Die is al bezig.